Jak przygotować pytania do własnego wywiadu

Czytelniczka tego bloga (lekarka bariatra) zadała mi pytanie:

"Mam zaproszenie do audycji radiowej, w której opowiem o wynikach moich badań nad otyłością kobiet. Dziennikarz poprosił o przysłanie mu listy pytań. Jakieś sugestie? Porady?"

Zdarza się, że dziennikarz prosi o pytania, żeby lepiej się przygotować do wywiadu. Nie ma żadnej gwarancji, że je wykorzysta (stąd potrzeba szkolenia medialnego), ale to daje okazję do zwiększenia wpływu na przebieg wywiadu i jego końcowy efekt.

Własne przygotowanie należy zacząć od pytania o cel. Co chcesz osiągnąć? Czego oczekujesz od słuchaczy?

Najlepiej skupić się w wywiadzie na tym co jest najciekawsze, najbardziej zaskakujące i najbardziej fascynujące.

Oto kilka propozycji.

I. Wprowadzenie do tematu

Większość wywiadów zaczyna się od pytań ogólnych, na przykład:

1. "Jaki był główny cel tego badania?"

2. "Dlaczego to ważne?"

3. "Jak duży jest to problem w Polsce?"

Większość ludzi na pytanie "Jaki jest pana/pani ulubiony dzień tygodnia?" powie zgodnie z prawdą jaki to dzień. I to wystarczy. W wywiadzie to za mało. Trzeba jeszcze wyjaśnić dlaczego właśnie ten dzień. Na przykład: "Sobota, bo chodzę z dziećmi na basen".

II. Zwiększenie zainteresowania

Niektóre pytania są tak ciekawe, że sam fakt ich zadania zwiększa zainteresowanie odpowiedzią.

Twój przekaz: "Polki są przewrażliwione na punkcie swojej wagi."

Wyniki badań: "Wyniki moich badań pokazują, że co szósta kobieta wołałaby być niewidoma niż gruba."

Typowe pytanie: "Twierdzi pani, że wiele Polek unieszczęśliwia się myśleniem, że są zbyt grube. Co ma pani na myśli?"

lub

Typowe pytanie: "Czy może pani omówić wyniki badań, z których wynika, że wiele Polek wolałoby stracić wzrok niż nadmiernie utyć?"

Żadne z tych pytań nie jest ciekawe. Oto lepsze alternatywy:

Lepsze pytanie: "Analizując wyniki badań nad otyłością Polek doszła pani do szokującego odkrycia. Co to takiego?"

lub

Lepsze pytanie: "Większość lekarzy radzi otyłym pacjentkom zmniejszenie wagi. Ale pani twierdzi, że to czasem może wywołać wiele szkodliwych skutków. O co chodzi?"

III. Nietypowe sytuacje

Ludzie zauważają nietypowe rzeczy i sytuacje – coś co odbiega od normy. Możesz to wykorzystać w swoim wywiadzie:

1. "Co panią najbardziej zaskoczyło w trakcie analizy wyników?"

2. "Co panią najbardziej rozczarowało?"

3. "Jaka była najmilsza niespodzianka?"

4. "Jaki był największy problem i jak go pani rozwiązała?"

Jak przygotować pytania do własnego wywiadu https://t.co/gbWYnX6tM0 #media #szkoleniamedialne #wywiad pic.twitter.com/tNbUcyAFoL

— Pressence PR (@pressencepr) 14 listopada 2016

IV. Coś osobistego

Dobrym pomysłem jest dodanie pytań pokazujących osobisty wkład.

Typowe pytanie: "Dlaczego pani zajęła się tym tematem właśnie teraz?"

Lepsze pytanie: "Walka z otyłością to popularny temat. Czy miała pani jakiś osobisty motyw do zajęcia się tym tematem?"

lub

Typowe pytanie: "Co wyróżnia pani raport?"

Lepsze pytanie: "Czy jest w pani raporcie coś czego nie ma w innych publikacjach na ten temat?"

V. Uogólnienia i konkrety

W dobrych wywiadach (szczególnie dla odbiorców znających temat z własnego doświadczenia) łączymy uogólnienia (abstrakcje) z konkretnymi przykładami.

Ogólne pytanie (na przykład "Dlaczego ten temat jest ważny?") trzeba uzupełnić pytaniem o konkret:

1. "Czy może pani podać jeden przykład?"

2. "Dlaczego ten raport jest tak samo ważny dla warszawianek i opolanek?"

3. "Jak można wykorzystać wnioski z raportu w codziennym życiu?"

4. "Dlaczego nie wolno lekceważyć otyłości?"

Można także zadać jeszcze bardziej szczegółowe pytania:

1. "Czy może pani opowiedzieć o pani Annie, która mając 58 lat całkowicie odmieniła dzięki diecie swoje życie?"

2. "Jaka jest rola genów w kontrolowaniu masy ciała?"

3. "Czy stres ułatwia czy utrudnia kontrolę masy ciała?"

Jakie inne rodzaje pytań proponujesz dodać do listy pytań i odpowiedzi przed wywiadem dla mediów? Napisz o tym w komentarzu.