wtorek, 29 listopada 2016

Kodeks etyki dziennikarskiej dla praktyka PR

Jeśli zajmujesz się w pracy komunikacją i relacjami z mediami, musisz znać zasady etyki dziennikarskiej.

Niektórzy mają kwaśne miny kiedy słyszą o etyce w mediach i patrzą na tytuły w prasie bulwarowej lub czytają niektóre blogi, ale – możesz wierzyć lub nie – większość dziennikarzy traktuje swój zawód poważnie. Czują się odpowiedzialni za to, co piszą i szanują swoich rozmówców.

Etyka w dziennikarstwie ma chronić czytelników, widzów i słuchaczy, gdyż zachęca dziennikarzy do obiektywizmu, rzetelności i staranności.

Znajomość zasad etycznych zwiększa szansę na obiektywny przekaz, szczególnie w przypadku tematu wymagającego od dziennikarza taktu i delikatności. Wiedza o tym, co wolno i czego nie wolno mediom pomaga także lepiej opisać swoje oczekiwania wobec dziennikarza.

Jeśli nie masz większych doświadczeń w relacjach z mediami, zapraszam do lektury Kodeksu Etyki Dziennikarskiej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, w którym są opisane podstawowe zasady etyczne dziennikarskiego zawodu.

W największym skrócie, dziennikarze są zobowiązani do:

1. przekazywania rzetelnych i bezstronnych informacji,

2. odpowiedzialności za publikacje w prasie, radiu, telewizji i Internecie,

3. oddzielania informacji od interpretacji i opinii,

4. jak najszybszego prostowania błędów i pomyłek.

5. działania w interesie społecznym,

6. unikania sytuacji, w których konflikt interesów może utrudnić obiektywny przekaz.

Etyka w praktyce

Oto krótki test, który pomoże zrozumieć istotę etycznego działania we współpracy z mediami:

1. Tak czy nie: Reklamujemy się w gazecie. W zamian oczekujemy pozytywnych artykułów o tym, co robimy.

Nie. Większość redakcji ma wyraźnie rozdzielony dział reklamy od newsroomu (czasem są nawet w innych budynkach). Dziennikarze nie powinni brać pod uwagę tego czy ktoś o kim piszą reklamuje się w gazecie czy nie i nie może to mieć wpływu na wymowę artykułu. Reklama daje ogromny (w ramach prawa) wpływ na tekst na stronach z reklamami, ale czytelnicy muszą wiedzieć co jest reklamą a co materiałem redakcyjnym.

2. Tak czy nie: Mam prawo do korekty tekstu artykułu przed publikacją.

Nie. Żadna szanująca się redakcja nie zgodzi się na najmniejszą formę kontroli lub cenzury. Każdy rozmówca ma jednak prawo do autoryzacji swojej wypowiedzi, a dziennikarz ma obowiązek powiedzieć co zrobi z przekazanymi informacjami. Autoryzacja dotyczy tylko fragmentu, który pojawia się w artykule w cudzysłowie. Omówienie wypowiedzi nie wymaga autoryzacji.

3. Tak czy nie: Pracownik może się nie zgodzić na zrobienie mu zdjęcia w pracy. Mogę się także nie zgodzić na fotografowanie dzieci i osób upośledzonych lub niepełnosprawnych.

Tak. Każdy ma prawo do ochrony swojego wizerunku. Zgoda na zdjęcie powinna być udzielona na piśmie. Dzieci oraz osoby chore, niepełnosprawne i upośledzone podlegają szczególnej ochronie. Zgody na zrobienie im zdjęcia może udzielić rodzic lub opiekun prawny.

4. Tak czy nie: W artykule są błędy rzeczowe. Mam prawo żądać sprostowania błędu.

Tak. Dziennikarz musi poprawić swój błąd. Jeśli zobaczysz błąd w artykule, wyślij redakcji niezwłocznie krótkie sprostowanie.

5. Tak czy nie: Nasza firma została skrytykowana w gazecie. Możemy domagać się przeprosin.

Nie... w większości przypadków. Jeśli fakty się zgadzają i dodatkowo w tekście cytowany jest pracownik urzędu kontrolnego (na przykład Izba Skarbowa, Sanepid, Inspekcja Pracy, itp.), masz pecha. Jeżeli jednak w tekście są nieprawdziwe informacje lub półprawdy, masz prawo do obrony. Dziennikarze – jak lekarze – nie mogą szkodzić. To znaczy nie wolno im kłamać i powtarzać plotek.

6. Tak czy nie: Mogę zaprosić dziennikarza na obiad.

Tak. Ale nie zdziw się jeśli odmówi albo zgodzi się pod warunkiem, że sam za siebie zapłaci. Albo w ostatniej chwili odwoła spotkanie, bo coś mu wypadnie.

Konkluzja

W etyce nie wszystko jest opisane do końca. Bez względu na to, co zrobi dziennikarz, pamiętaj, że większość stara się przestrzegać profesjonalnych zasad.

Jeśli nie wiesz jak postąpić, kieruj się dobrem swojej firmy, zdrowym rozsądkiem i intuicją. Możesz też zapytać dziennikarza o zdanie. Pokażesz, że szanujesz jego zasady i macie wspólne cele. To z kolei zwiększy szansę na obiektywny, rzetelny i staranny przekaz w mediach.

niedziela, 20 listopada 2016

Pokonaj media ich własną bronią

Kto? Co? Gdzie? Kiedy? Dlaczego?

Te pięć pytań to najgroźniejsza broń reporterów prasowych, radiowych i telewizyjnych. Brak celnych i zwięzłych odpowiedzi prowadzi do wielu kłopotów (dlaczego nie potrafi pan odpowiedzieć na proste i oczywiste pytanie?). W sytuacji kryzysowej może nawet zniszczyć reputację.

Ale te same pytania możesz wykorzystać na własną korzyść. Wystarczy jeśli odpowiesz na nie w swojej informacji prasowej.

1. Kto?

O kim mówisz? Chodzi o Twoją firmę czy jej pracownika? A może o Twojego klienta? Czy to ktoś znany? Co mówi jego nazwisko? Z czym się kojarzy nazwa marki?

2. Co?

Co się stało, co się dzieje lub co się wydarzy? A przede wszystkim co w tym ciekawego lub wyjątkowego? To, co ważne dla Ciebie nie musi być tak samo ważne dla mediów. Spójrz na swoją informację oczami jej odbiorców – kieruj się ich potrzebami i zainteresowaniami.

3. Gdzie?

Gdzie to się wydarzyło lub wydarzy? Coś co się dzieje w Białymstoku nie zainteresuje czytelników regionalnej gazety we Wrocławiu. Informacji o nowym kremie na zmarszczki nie wysyłaj redakcji magazynu dla hodowców drobiu.

4. Kiedy?

Kiedy to się wydarzyło lub wydarzy? Piszesz o wynikach najnowszego badania? Chodzi o imprezę firmową z ostatniego weekendu czy o premierę produktu zaplanowaną na przyszły tydzień? Nie wysyłaj informacji o czymś, co wydarzy się za kilka tygodni lub miesięcy, bo nikt nie będzie o tym pamiętał. Daj jednak trochę czasu telewizji lub radiu na przygotowanie wywiadu lub przyjazd ekipy filmowej.

5. Dlaczego?

Pisząc informację myśl nie tylko o reporterze i jego redakcji, ale także o tych, dla których pracują – o ich czytelnikach, słuchaczach i widzach. Dlaczego ludzie mają się o tym dowiedzieć? Co to zmieni w ich życiu? Jaką odniosą z tego korzyść? Jeśli pracujesz w agencji PR, jaką korzyść odniesie firma Twojego klienta?

Konkluzja

Odpowiedz na te pięć pytań w pierwszym akapicie swojej informacji prasowej. Nie zmuszaj reportera do czytania całego tekstu. Pisz tylko o najważniejszych faktach. Szczegóły zostaw na bezpośrednią rozmowę z reporterem.

Jeśli pokażesz, że potrafisz myśleć jak reporter, masz wygraną w kieszeni. Wygrasz z mediami ich własną bronią, czyli celnymi i zwięzłymi odpowiedziami na podstawowe pytania: kto, co, gdzie, kiedy i dlaczego.

Jeśli jesteś zainteresowany szkoleniem medialnym, na którym uczymy jak pisać informacje prasowe, prosimy o kontakt. Nasz telefon: 77 441 40 14.

PS. Zobacz też "Jak pisać informacje prasowe".

poniedziałek, 14 listopada 2016

Jak przygotować pytania do własnego wywiadu

Czytelniczka tego bloga (lekarka bariatra) zadała mi pytanie:

"Mam zaproszenie do audycji radiowej, w której opowiem o wynikach moich badań nad otyłością kobiet. Dziennikarz poprosił o przysłanie mu listy pytań. Jakieś sugestie? Porady?"

Zdarza się, że dziennikarz prosi o pytania, żeby lepiej się przygotować do wywiadu. Nie ma żadnej gwarancji, że je wykorzysta (stąd potrzeba szkolenia medialnego), ale to daje okazję do zwiększenia wpływu na przebieg wywiadu i jego końcowy efekt.

Własne przygotowanie należy zacząć od pytania o cel. Co chcesz osiągnąć? Czego oczekujesz od słuchaczy?

Najlepiej skupić się w wywiadzie na tym co jest najciekawsze, najbardziej zaskakujące i najbardziej fascynujące.

Oto kilka propozycji.

I. Wprowadzenie do tematu

Większość wywiadów zaczyna się od pytań ogólnych, na przykład:

1. "Jaki był główny cel tego badania?"

2. "Dlaczego to ważne?"

3. "Jak duży jest to problem w Polsce?"

Większość ludzi na pytanie "Jaki jest pana/pani ulubiony dzień tygodnia?" powie zgodnie z prawdą jaki to dzień. I to wystarczy. W wywiadzie to za mało. Trzeba jeszcze wyjaśnić dlaczego właśnie ten dzień. Na przykład: "Sobota, bo chodzę z dziećmi na basen".

II. Zwiększenie zainteresowania

Niektóre pytania są tak ciekawe, że sam fakt ich zadania zwiększa zainteresowanie odpowiedzią.

Twój przekaz: "Polki są przewrażliwione na punkcie swojej wagi."

Wyniki badań: "Wyniki moich badań pokazują, że co szósta kobieta wołałaby być niewidoma niż gruba."

Typowe pytanie: "Twierdzi pani, że wiele Polek unieszczęśliwia się myśleniem, że są zbyt grube. Co ma pani na myśli?"

lub

Typowe pytanie: "Czy może pani omówić wyniki badań, z których wynika, że wiele Polek wolałoby stracić wzrok niż nadmiernie utyć?"

Żadne z tych pytań nie jest ciekawe. Oto lepsze alternatywy:

Lepsze pytanie: "Analizując wyniki badań nad otyłością Polek doszła pani do szokującego odkrycia. Co to takiego?"

lub

Lepsze pytanie: "Większość lekarzy radzi otyłym pacjentkom zmniejszenie wagi. Ale pani twierdzi, że to czasem może wywołać wiele szkodliwych skutków. O co chodzi?"

III. Nietypowe sytuacje

Ludzie zauważają nietypowe rzeczy i sytuacje – coś co odbiega od normy. Możesz to wykorzystać w swoim wywiadzie:

1. "Co panią najbardziej zaskoczyło w trakcie analizy wyników?"

2. "Co panią najbardziej rozczarowało?"

3. "Jaka była najmilsza niespodzianka?"

4. "Jaki był największy problem i jak go pani rozwiązała?"

IV. Coś osobistego

Dobrym pomysłem jest dodanie pytań pokazujących osobisty wkład.

Typowe pytanie: "Dlaczego pani zajęła się tym tematem właśnie teraz?"

Lepsze pytanie: "Walka z otyłością to popularny temat. Czy miała pani jakiś osobisty motyw do zajęcia się tym tematem?"

lub

Typowe pytanie: "Co wyróżnia pani raport?"

Lepsze pytanie: "Czy jest w pani raporcie coś czego nie ma w innych publikacjach na ten temat?"

V. Uogólnienia i konkrety

W dobrych wywiadach (szczególnie dla odbiorców znających temat z własnego doświadczenia) łączymy uogólnienia (abstrakcje) z konkretnymi przykładami.

Ogólne pytanie (na przykład "Dlaczego ten temat jest ważny?") trzeba uzupełnić pytaniem o konkret:

1. "Czy może pani podać jeden przykład?"

2. "Dlaczego ten raport jest tak samo ważny dla warszawianek i opolanek?"

3. "Jak można wykorzystać wnioski z raportu w codziennym życiu?"

4. "Dlaczego nie wolno lekceważyć otyłości?"

Można także zadać jeszcze bardziej szczegółowe pytania:

1. "Czy może pani opowiedzieć o pani Annie, która mając 58 lat całkowicie odmieniła dzięki diecie swoje życie?"

2. "Jaka jest rola genów w kontrolowaniu masy ciała?"

3. "Czy stres ułatwia czy utrudnia kontrolę masy ciała?"

Jakie inne rodzaje pytań proponujesz dodać do listy pytań i odpowiedzi przed wywiadem dla mediów? Napisz o tym w komentarzu.

Kontakt

Nazwa

E-mail *

Wiadomość *