Dziś o tym jak przeprowadza wywiad.
III. PRZEPROWADZENIE WYWIADU
1. Chronologia. Przestudiuj zebrane informacje chronologicznie, data po dacie, krok po korku. Lepiej zrozumiesz co się wydarzyło i dostrzeżesz ewentualne luki.
2. Jak i dlaczego. Zawsze kiedy usłyszysz coś ważnego pytaj: "Skąd pan/pani to wie?" Zamiast pytać czym ludzie się zajmują, pytaj DLACZEGO to robią.
3. Wolne ruchy. Kiedy dochodzisz do punktu kulminacyjnego, zwolnij tempo zadawania pytań. Pytaj o szczegóły. "Gdzie stałeś? Co widziałeś? Co słyszałeś? Jak byłeś ubrany? Jaka była pogoda? Co czułeś?" Zmień czas przeszły na teraźniejszy: "Gdzie stoisz? Co widzisz? Co słyszysz? Jak jesteś ubrany? Jaka jest pogoda? Co czujesz?" Wracacie w ten sposób na scenę tamtych wydarzeń. Słuchasz teraz opowieści, a nie suchych faktów.
4. Telefon. Poproś telefonicznego rozmówcę o opisanie jego pokoju (meble, co wisi na ścianach, co widać przez okno.) Pozwól mu opowiedzieć o sobie w kilku wymiarach (patrz wyżej: wolne ruchy).
5. Słuchaj. Niektórzy reporterzy mówią za dużo w czasie wywiadu. Wywiad to nie rozmowa. Chcesz siebie cytować? Od pytań ważniejsze są odpowiedzi – daj rozmówcy szansę na pełną wypowiedź.
6. Spowiedź. Zapytaj rozmówcę o nazwiska osób, które go popierają i krytykują. Za co go atakują? Co powiedzą ci drudzy? Zapytaj czy kiedyś był wyrzucony ze szkoły lub pracy, czy był skazany prawomocnym wyrokiem, czy był ukarany za jazdę pod wpływem alkoholu lub niepłacenie alimentów.
7. Kłamca. Kiedy wiesz, że rozmówca mija się z prawdą, pozwól mu brnąć w kłamstwa. Nie przerywaj i pytaj o szczegóły. Kłamcy nie skąpią detali, bo wierzą, że dodają im wiarygodności. Słuchaj i notuj dokładnie. Po zakończeniu opowieści, logicznie i systematycznie, spokojnie i cierpliwie, pokaż wszystkie nieścisłości. Blagier sam zapędził się w kozi róg.
8. Życiorys. Poproś o życiorys, nawet jeśli nie zamierzasz wykorzystać go w tekście. Życiorys to kopalnia wiedzy o rozmówcy.
9. Obiektywizm. Nie opowiadaj się po żadnej stronie. Nie daj się wciągnąć w dyskusję kto ma rację. Kiedy słyszysz posła oskarżanego o korupcję: "Nie sądzę, że mogłem przyjąć jakieś korzyści od tamtej firmy." powiedz: "Ale ja chcę wiedzieć czy pan wziął łapówkę, a nie co pan sądzi."
10. Powtarzaj pytania. Czasem warto wrócić w wywiadzie dwa lub trzy razy do kluczowych pytań. To test na prawdomówność i okazja do zdobycia dodatkowych informacji.
11. Prowokuj. Nie ma głupich pytań – są tylko głupie odpowiedzi. Nie ma za bardzo osobistych pytań – są tylko bardzo głupie odpowiedzi.
12. Drąż temat. Ludzie nie mają pojęcia ile naprawdę wiedzą. Twoje pytania mają odświeżyć pamięć i wyciągnąć z jej zakamarków najciekawsze szczegóły.
13. Uczciwość. Nie wprowadzaj rozmówcy celowo w błąd. Możesz oczywiście pominąć jakiś istotny szczegół, ale im więcej wiedzy przekażesz rozmówcy, tym chętniej się przed Tobą otworzy.
14. Otwarte pytania. Pod koniec spotkania zapytaj rozmówcę co jeszcze – jego zdaniem – mogłoby zainteresować czytelników. Czasem usłyszysz podpowiedź do napisania nowego tekstu na fascynujący temat.
15. Reżyser. Udany wywiad przypomina przyjazną pogawędkę, ale jego jedynym celem jest zdobycie informacji. Delikatnie i z wyczuciem kontroluj przebieg wywiadu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz